اولین روز فرداست

ماجرا با زبان انگلیسی آغاز خواهد شد، بعد تربیت بدنی، بعد اندیشه اسلامی و بعد منطق جدید1. پس فردا قوام، پیش سقراطیان تا قبل از افلاطون، کمی امیدواری.

مبانی جامعه شناسی1 درست روی کلاس قوام افتاده و فعلا نمی توانم رفت و آمدی جدی به دانشکده ی علوم اجتماعی داشته باشم. امیدوارم ترم بعد هم ارائه شود و مهم تر از آن، امیدوارم کلاسِ هم زمان نداشته باشم. 

مطابق آن چیزی که هلیا و فریده و فرزانه و آقای رحیمی گفته اند، از فردا قرار است سُر بخورم توی گل و لایِ خمودگی و آشفتگی و اتلاف. تنها نکته ی مثبت شاید این باشد که تنهای تنهای تنها نیستم. پنج نفریم از بچه های دوره که فلسفه را انتخاب کرده ایم، بلکه به هم کمک کنیم زودتر گند بزنیم توی زندگی مان. :|

مطابق آن چیزی که آقای راحمی گفته است، می خواهم هی بروم توی خودم، هی منزوی بشوم و هی ساکت تر و خسته تر. لابد بعد هم افسرده و سیگاری و معتاد و "سیاسی" می شوم :/

گلشن چیزی نگفته است، الهه هم. با مامان و بابا خیلی حرف زده ام؛ اما آن ها هم چیزی نگفته اند. هر چهارتایشان برایم خوشحالند ولی همزمان فکر می کنند تا حدی اشتباه کرده ام :)

عزیز جون سخت باور دارد که خودم را بدبخت کردم و تمام شد.

پسر عمویی محترم -یحیی- هم در لفافه گفت که همین طور فکر می کند. (...)

باقی فامیل لطف کردند و چیزی نگفتند- هم چنان که من هم چیزی به آن ها نمی گویم.

من خودم را و زندگی ام را و علایقم را گم کرده ام. برگه ی انتخاب واحدِ زهرا حنیفی را -عوض برگه ی نداشته ی خودم- هی از اول می خوانم و می خوانم و می خوانم. مزخرف! عمومی! قوام با آن لهجه ی شیرین و آن لحن توهین آمیز نسبت به کانت! الهه دورتر، در دانشکده ی الهیات...

نمی فهمم دوست دارم یکشنبه بعدازظهرها را بنشینم گوشه ی زیرزمین گنجشک بکشم و با coursera طراحی گرافیک یاد بگیرم، بین کتاب هایم ول گردی کنم یا جلد اول فیزیک هالیدی را باز کنم و همزمان با ریحانه و زهرا تمامش کنم؟

نفسم نمی گیرد؟ یک دفعه از آدم های نیمه غریبه ی دورم متنفر نمی شوم؟ حرف ها در گلویم نمی شکنند و حنجره ام را نمی خراشند؟ ترس برم نمی دارد؟ گم نمی شوم؟ کابوس نمی بینم؟ از همه ی ترس های اطرافم پناه نمی برم به خودم؟ پِیِ گلشن نمی گردم که بنشیند و جلویش  زار بزنم؟ خسته و فرسوده و مستهلک نمی شوم؟ بیخود و تنها؟ مورد تمسخر؟ آدم ها ازم دور نمی شوند؟ مغرور و احمق نمی دانندم؟ 

می ترسم. نه از دانشگاه، از شروع کلاس ها، از فلسفه... از خودم می ترسم. از رفتارهای پیش بینی ناپذیر خودم در برابر محیط، در برابر آدم های نیمه غریبه ای که دوست داشتنی اند.

خال خال قرمز گوجه ها

خاطره ای از اردوی سبقت آزادِ دهم ها -در واقع سوم های جدید- ننوشته ام. گاهی اگر چیزی یادم آمد، می نویسم. مثل حالا که گوجه چیدن، گفتوگویی که با مونا داشتم را به یادم آورده.

سرِ ناهار بودیم. میز مربی ها جدا بود -که البته این مایه ی خوشحالی است! هم بچه نفس راحتی می کشد، هم مربی- و من میان مونا و صنم نشسته بودم. غذا کوفته تبریزی بود. بر خلاف تمام کوفته هایی که تا به حال عمه ام درست کرده است، چرب و پرگوشت. غر زدم که این همه گوشت خوردن حالم را بد می کند. مونا تایید کرد. شروع کردیم درباره ی حیوانات حرف زدن. من سعی کردم توضیح بدهم که چرا مرغ بدون حضور خروس هم می تواند -و در واقع باید- تخم بگذارد. مونا هم درباره ی مستندی حرف زد که تولیدِ انبوه و ظالمانه ی تخم مرغ را نشان می داد. کمی تاسف خوردیم. مونا آرام و زمزمه وار و غمگنانه گفت که همیشه از خوردن گوشت احساس بدی داشته است. از تصورِ کشتن موجود زنده ای و دندان زدن بر گوشت تن آن بیزار بوده و فکر می کند با این کار حق زندگی را از موجود زنده ای گرفته-نوعی از ظلم. فکر کردم: بیچاره انسان معاصر. و بلند گفتم: فکر می کنم آدم های عصرِ ما به این معضل دچارند چون از طبیعت دور شده اند. یاد حرف های محو خانم راهنمای موزه افتادم که رابطه ی انسان کهن را با طبیعت شرح می داد. می گفت که غزال کوهی را از آتش سوزی نجات می دهد تا مادر طبیعت، در ازای آن، روزی او را از گرسنگی برهاند، یا از سیل، یا از صاعقه. ادامه دادم: در روستاها کسی گیاهخوار نمی شود، چون رابطه ی انسان و طبیعت را در نوع سالم آن درک می کند. چیزی به طبیعت می دهد و چیزی از آن می گیرد. ما از طبیعت دور شده ایم، به آن آسیب می زنیم و فکر می کنیم گوشت خوردن است که رفتار ظالمانه ی ماست. چیزی به طبیعت نمی دهیم و نمی فهمیم که با زندگی هرروزه مان چه قدر از این مادرِ کهن می دزدیم. چیزی نگفت. به عنوان یک جامعه شناس سر تکان داد و سکوت کرد.

کنار سطل بزرگ گوجه ها نشسته ام. زورم نمی رسد بلندش کنم. به همه ی زمین که هنوز نچیده ام نگاه می کنم و به چند متری که دیگر خال خال قرمز نیست. آفتاب می تابد ولی باد گرمایِ آزارنده اش را با خود می برد. 

آزار

من چه طور بر خودم ببخشم این همه آزاری را که از من به نزدیک ترین هایم می رسد؟

.

.

.

زروان. (مدخل ویکی پدیا - مقاله ای تخصصی تر در ادبیات)

انگار خودخوری های من گونه ای از خودراکُشتن های زروان باشد. همان تصویری از اسطوره که ماحوزی برایمان کشید. چیزی شبیه حرف یونگ. خواب نیست اما. من راه می روم و زخم می زنم به خودم. با آزار عزیزانم، با سرزنش خودم، بی هدفی آن گونه که زروان داشت. بی هدفی آنگونه که ابراهیم.

دلبر

والا من هیچ وقت در و دیوار فائزون رو دوست نداشتم. حتا می تونم بگم بیزار بودم ازشون. زشت و سفید و نافرم، تنگ و تاریک، پر از نور مصنوعی و بعضی کلاس ها و راهرو ها، حتا بدون اون. خصوصا خاطره های تلخ سال اول، رفتارهای زشت و بی بنیاد و راهرو های سرد و خالی که سرایت کرده اند به سقف و دیوار و اونجاها ماسیده اند و خیلی هم بدترند.

آما! 

از سال دوم، همراه با گلشن، اتاق تفکر ریاضی از ساختمون فائزون زد بیرون. دو تا دیوارهای راهرو و یه پارتیشن زشت و یه در بزرگ شیشه ای خیلی نافرم و یه سقف و یه زمین بود که برام مثل هلال ماه شب سوم بودن. اونم دم افق، در حال غروب، دلبر.

 

سه سال براش تلاش کردم

سه سال توش نفس کشیدم

سه سال تو کنج دیوارش یا آویخته به میز زشتش گریه کردم

سه سال تمرین کردم از خودم بزنم بیرون، با آدمایی که اونجا می بینم حرف بزنم

سه سال بزرگ شدم

سه سال شک کردم، سه سال مامن امن من بود از حمله های خودم به خودم

سه سال از تمام در و دیوار فائزون پناه بردم به گوشه ی گرمش

سه سال خندیدم توش، به امیدش

نه فقط من، مهتاب و پیریایی و غلی و شیوا و قناد و الهه و مصلح و خیلیای دیگه هم. 

 

حالا یه دیوارش رو ریخته ن، پارتیشن رو برداشته ن و دوباره می خوان بکننش یه راهرو. انگار کیسه ی یادگاری هام رو ریخته ن کف زمین، بین دیوارای زشت فائزون. خصوصی ترین لحظه های گریه و نفس کشیدنم رو گذاشتن جلو دید همه و لگد مال می کنن.

آوارگی.

اوج و حضیض

برای نمایش مطلب باید رمز عبور را وارد کنید

آسمون

فکر کنم بشه سیمرغ بهترین آسمون دمِ غروب در تابستان نود و شش رو بدیم به یازدهم مرداد.

خواب زمستانی

وسایلم را جمع می کنم که برگردم به غار خودم -خسته و فرسوده و تنها. 

بعد از اردو که صدایم کردند برای جلسه ی برنامه ریزی سال آینده، چهارشنبه بود. دلم نمی خواست پا بگذارم در ساختمان فائزون، می دانستم دهم ها و سوم ها کلاس دارند. زنگ تفریح تازه خورده بود. چهره های نیمه آشنایی که لبخند می زدند و سلام می کردند و بغل می خواستند. حال غریبی بود. انگار که دلم نمی آمد به دزدهای وجودم لبخند نزنم. شبیه همان تاثیر غریبی است که گلشن در من داشت. مجبورم می کنند که صافی باشم. الآن هر حرفی بخواهم می زنم، در مواجه همه چیز مطابق میل خودش تغییر می کند. نمی دانم مطابق میل چه کسی، اما طوری می شوم که انگار کس دیگری در من حرف می زند و راه می رود و فکر می کند. یادم نیست با خودم چه فکر کردم وقتی دیروز دخترک جلویم ایستاد و گفت :«من صادقانه و از صمیم دل دوستت دارم» فقط این را به یاد می آورم که گفتم «محبت می کنی و لطف داری» و کلی حس بد که به سرم آوار شد.

هیولا...

به راحمی گفتم :«از بعد اردو در تصمیمم برای کار آموزشی شک کرده ام؛ چون دو روز تعامل جدی فرسوده ام کرد، چه برسد به یک سال و سال ها.» به پشتی صندلی اش تکیه داد و خندید، با صدای بلند. بعد پرسید که خستگی جسمی یا ملالت. توضیح دادم که احساس می کنم از من کنده اند و برده اند. باز خندید.

من با این دزدهای وجودم چه کنم که می خواهند در آغوشم بگیرند؟

از چهارشنبه ها می ترسم. اول می ترسم که مردک ریشو را ببینم بعد ترسم تبدیل می شود به این که «اصلا به درک! برو بشقاب تو صورتش بشکون!» بعد از فکرهایم خجالت می کشم و می گویم:

-اصلا به تو چه دختر! زندگی مردم به تو چه!

-گلشن "مردم" نیست!

-بشود.

-چرا؟

-چون دل مشغولت کرده. این رابطه مطلوب نیست. چه قدر در روز مشغول خانواده ات می شوی؟ چه قدر مشغول الهه می شوی؟ مصلح؟ ریحانه؟ شریفی...؟

- ...

همین است که می خواهم برگردم همان جا که بودم. پشت دهانه ی غار پنهان شوم و تماشایشان کنم. رابطه ی دلنشین قناد و پیریایی را ببینم و حسرت بخورم. بگویم کاش کسی پیدا می شد که من را هم به چنین دنیایی ببرد. آهی بکشم و برگردم داخل، دست الهه را بگیرم و بگویم همین برای من کافی است. همین اندک گرمایی که از رابطه های محدود جانم را درخشان می کند کافی است. شاید من نیازی ندارم مثل الهه تمام دنیا را بشناسم و دوست داشته باشم. شاید یاد نگرفته ام که با آن ها که دوستشان دارم چه طور همراهی کنم. همین گلشن را بیچاره کردم در آن شلوغی و اضطراب قبل عقد. او هم باید "مردم" بشود. من هنوز یاد نگرفته ام با انسان هایِ شکننده یِ پرگزندِ اطرافم چه طور رفتار کنم.

در خلقت

مرا پرنده‌یی بدین دیار هدایت نکرده بود:
من خود از این تیره خاک
                             رُسته بودم
چون پونه‌ی خودرویی
که بی‌دخالتِ جالیزبان
                          از رطوبتِ جوباره یی.

پسا اردو

تا ظهر در رختخواب ماندم. نیکا پیام داده بود که شنبه ساعت چهار می خواهد انقلاب باشد. بعد از یک روز (یا دو روز؟ نمی دانم کی پیامش را خوانده بودم) جواب دادم که اگر بیدار بودم می آیم. هی خوابیدم و بیدار شدم. تمام شب هم همین خواب و خیال بود. نفهمیدم کی بیدارم و دارم تخیل می کنم، کی خواب می بینم. فقط تصویر هایی از دو روزِ اردو رد می شدند و من خیره نگاهشان می کردم:
شب، لحظه ای که می گویم «خداحافظ ریحانه» فقط برای به رخ کشیدن رفاقتی که با بچه های ورودی به هم زده ام.

نگاهِ دختری که عینکش و دهانِ کش آمده اش موقع خندیدن مرا یاد حسنای دوستداشتنی می اندازد.
صورت متعجب گلشن که من لپ هایش را از دو طرف محکم کشیده ام (این یکی خیلی تکرار می شود. هنوز هم باورم نمی شود این کار را کردم!)
الهه که صدای خنده اش در گوش من می پیچد و از محبتِ محبوب لذت می برد (نیمه شب پیامک بهاره را خوانده و از شدت التذاذ درمانده شده است). من که از او بیزارم.

تصویر بعدی بیشتر صداست. معلم قدیمی که اعتراف می کند که می خواست در مشتش باشیم و تن نمی دادیم. من که تأیید می کنم. من که به معلم هیچ وقت قدرت ندادم. منظورم ادب نیست. به خانم نصری که داد می کشید و تهدید می کرد و نمره نمی داد و بیرون می کرد و لای لفافه می گفت «منم که سر کلاس قدرت دارم» بی تفاوت نگاه کردم و بی تفاوت از کلاس بیرون رفتم. با ادب و آرامش تسلیمش کردم. خانم محمودی را که رو بازی می کرد رها می کردم؟! جنگ قدرت بود. به وضوح جنگ قدرت بود. انگار می گفت «اعتراف کن که تسلیمِ منِ شده ای، در عوض همه چیز می دهمت» خیره نگاهش می کردم و می گفتم چیزهایت برای خودت. بلند بلند گفت که دست نیافتنی بودید. از صداقتش خوشم آمد. به لبخند گفتم که «بله! حتا سعی می کردم لبخند نزنم.» خندید. همه خندیدیم. ادامه دادم :«حتا هنوز هم همین طورم» میان خنده بود. همان طور با خنده چرخید که مثلا من قهرم. چرخیدم و رفتم. چرخیدم و رفتم. چرخیدم و رفتم. چرخیدم و رفتم.
بچه ها که دورشان را می گیرند ته چشم معلم‌ها چیزی پیداست. چیزی که چرخ می خورد و داد می زند که من به شما و به توجهتان محتاجم. الهه گفت نباید این حرف را می زدی. شاید ناراحت شده باشد. من نمی خواهم کسی را ناراحت کنم؛ اما فکر می کنم که این رابطه ناعادلانه است چون بچه نمی داند که خانم معلم چه قدر محتاج است. نمی داند که اگر رهایش کنند، مثل معتادها بی توان می افتد گوشه ای و این نیرو و زیبایی و اعتماد به نفس، همه را از دست می دهد. بچه ها اما نمی توانند دل بکنند. عادت کرده اند ریزه خور معلم باشند. این معلمی را که تمام مدت قدم پیش می گذارد و حرف می زند و می دهد (به داد و دهش یافت آن نیکُوی) سفت نمی چسبند، معلم حسابش نمی کنند. ما هم هیچ وقت معلم حسابش نکردیم؛ اما مراقبش بودیم، رهایش نمی کردیم. این یکی هیچ وقت قدم پیش نمی گذارد. همیشه منتظر است بچه ها پیش بیایند و ادای منتظر نبودن در می آورد. آن وقت بچه ها التماسش می کنند. قدرت را تقدیمش می کنند. دورش حلقه می زنند. شاید هم حق دارند، چیزهایی که بهشان می دهد حسابی آدم را ارضا می کند. خوب بلد است محبت کند؛ اما باید قدم اول را بگذاری، قدرت را بدهی.
من هم دوست ندارم پا پیش بگذارم. شاید به خاطر همین شباهتی که داریم، بیزارم می‌کند. این واقعیت ترسناکی است. غرور من، درون گراییِ من، خجالتی بودنم و همه و همه، تا این جا باعث شده اند من این طور معلمی بمانم. حالا باید انتخاب کنم. انتخاب کنم بینِ آن چیزی که سما و نورا و بقیه شان در این دو روز از من دیده اند، (آن چیزی که باعث شد باور نکنند من درونگرا و کم حرف و آرامم) و آن چیزی که هستم. بین پا پیش گذاشتنِ گلشن و دور ایستادنِ خودم. بین آن چیزی که تا به حال بوده ام و آن چیزی که این دو روز فرسوده ام کرد. بین معلمِ آرام و دور و مغرور بودن یا پرشور و بی آرام و گرم بودن.

آهٍ کم ربی اعطانی.

خُنَکا

نمی دانم اگر این خنکایی که از لای در مغازه های می زد بیرون، نبود؛ من به چه امید تابستان را زنده می ماندم!

اردویی که در پیش داریم، اردوی معارفه ی ورودی دهم مدرسه است. بچه ها تا به حال همدیگر را ندیده اند. یکی از مهم ترین هدف های اردو این است که آدم ها را شباهت های معنی دارشان کنار هم بنشاند، نه صرفا اتفاق. این کمک می کند که سریعتر با هم آشنا شوند و زودتر در مدرسه احساس راحتی کنند. هر چند من در فائزون هیچ وقت احساس راحتی نکردم؛ امیدوارم این ها بتوانند مثل الهه مدرسه شان را دوست داشته باشند. تمام آن چیزی که من را حسرت به دل می گذارد، اتاق تفکر ریاضی است و تصور این که اگر من به جای دوم دبیرستان، اول راهنمایی گلشن را دیده بودم چه می شد.

نشد. می خواستم درباره ی تابستان بنویسم؛ ولی اردو بیش از حد ذهنم را به خود گرفته.